Al eerder schreef ik over de wens om het eenvoudiger te maken uit verschillende bundels te zingen. Een dezer dagen kreeg de discussie die hierover gaande is een vervolg. Ds. Gerkema, predikant van de Nederlandse Gereformeerde Kerken, bepleit een lager tarief voor kerken die het liedboek dat afgelopen jaar verschenen slechts in beperkte mate gebruiken. In feite onderstreept hij de wens van zijn collega Smouter waarover ik eerder berichtte. Gerkema is bestuurslid van de Interkerkelijke Stichting voor het Kerklied. Je zou daarom verwachten dat zijn stem wat meer gewicht in de schaal legt. Trouw bericht er dan ook over. Trouw vraagt de secretaris van de stichting, ds. Holwerda, om een reactie. Die ligt in lijn met het beleid dat de stichting al zo’n veertig jaar voert: alles of niets. Velen hebben in het verleden pogingen gedaan om legaal delen van het in 1973 verschenen Liedboek voor de kerk te mogen overnemen. De stichting was daar pas na veel soebatten toe bereid en dan nog mondjesmaat. Trouw meldt:
Holwerda: ‘De acht kerkgenootschappen hebben heel bewust gekozen voor deze selectie. Ze geeft blijk van de breedte van de kerkelijke liedtraditie. Je kunt bij het kopen van de papieren bundel ook niet zeggen: doe mij maar een boek met een paar liederen. Als je gaat selecteren, misken je de veelkleurigheid van de complete bundel.’
Geen enkele gemeente zal alle liederen zingen, verwacht Holwerda. ‘Maar als je zelf een selectie maakt, sluit je bepaalde nummers op voorhand uit. Terwijl die op termijn misschien juist wél interessant zijn.’
Ik ga ervan uit dat dit is wat Holwerda in essentie heeft gezegd. De logica is ver te zoeken. Volgens mij zitten er in deze paar zinnen tal van denkfouten. Je kunt bijvoorbeeld evengoed stellen dat je met een selectie de veelkleurigheid van de bundel niet miskent, maar juist bevestigt. Maar er is meer. Selectie sluit op een bepaald moment inderdaad bepaalde nummers op voorhand uit. Maar het is heel goed denkbaar dat op een volgend moment die andere nummers toch weer in zicht komen. Dat wordt helemaal niet door de selectie op het vorige moment bepaald of beperkt. Het nieuwe liedboek blijft, selectie of niet, immers in stand. Gemeenten als die van Smouter en Gerkema gaan niet zoals voorheen wel is gebeurd aparte bundeltjes samenstellen, maar willen in principe uit heel het nieuwe liedboek kunnen blijven zingen, bijvoorbeeld met behulp van een beamer. Zij zingen echter per dienst gemiddeld een of twee nummers die uitsluitend in het nieuwe liedboek staan. Is het dan rechtvaardig hun gemeenten eenzelfde rekening te sturen als gemeenten die alles uit het nieuwe liedboek halen?
Daar komt nog iets bij. Het nieuwe liedboek geeft inderdaad blijk van de breedte van de kerkelijke liedtraditie. Daar heeft Holwerda op zich gelijk in. Maar dat betekent beslist niet dat de breedte van de kerkelijke liedtraditie evenwichtig over het nieuwe liedboek verdeeld is. Integendeel. Verreweg het meeste ligt in het verlengde van het Dienstboek van de PKN, het oude Liedboek voor de kerken, Tussentijds, Zingend Geloven en dergelijke. Een gemeente die kiest voor het evangelische lied, is vrij snel uitgezongen. Ik werk in een gemeente die geregeld dat accent legt. Vanmorgen zongen we uit deze sfeer 84a (‘Wat hou ik van uw huis’), 289 (‘Heer, het licht van uw liefde’) en 875 (‘Father, we love you’). We kunnen nog even voort, maar de keuze is beperkt tot hooguit een 200 nummers (en dan reken ik ruim). Gelukkig is er meer dan het nieuwe liedboek. Maar, nogmaals, is het in zulke situaties eerlijk het volle pond te moeten betalen?
