Onlangs beluisterde ik via internet een dienst van een Gereformeerde Gemeente. Dat is niet zo vanzelfsprekend als het lijkt. Een flink aantal gemeenten van dit kerkverband verbergt hun internetdiensten achter een decoder, al wordt de groep gestaag wel kleiner. Ik wil enkele bevindingen van mijn luisterervaring aan deze blog toevertrouwen.
Een voorlezer deed de Schriftlezing. Tegenwoordig maken veel protestantse gemeenten gebruik van een lector, maar die is vrijwel altijd van rij recente datum. Het instituut van voorlezer is enkele decennia geleden bij het oud vuil gezet. In mijn begintijd als predikant kwam ik in een Gereformeerde Kerk die de voorlezer tot in ieder geval het einde van de jaren ’80 in ere gehouden had, maar dat was een grote uitzondering. De Gereformeerde Gemeenten koestert deze traditie die dus inmiddels niet meer per definitie met een hang naar vroeger te maken heeft. Elders is de voorlezer weer helemaal terug in de figuur van de lector.
De voorlezer in deze dienst las duidelijk, op toon, maar ook voorzichtig. Het is natuurlijk altijd mijn interpretatie, maar hij las naar mijn gevoel met grote eerbied. Het had iets van verwondering: dat hij waardig was om deze woorden, Gods Woord, te mogen lezen. Hoe dan ook het deed mij intens luisteren.
De preek was in zekere zin voorspelbaar, in drie punten, met een tussenzang op ongeveer driekwart van de tijd, als opmaat (‘Toen zeid’ik: Zie, ik kom, o Heer’, Ps. 40: 4) naar het derde punt, dat van de toepassing. Het is niet moeilijk kritisch te zijn over de inhoud van de preek. Er lag bijvoorbeeld een grote nadruk op de zonde. Nu hoeft dat wat mij betreft helemaal niet verkeerd te zijn. Maar het bleef bij ‘zonde’. Op geen enkel moment werd de zonde concreet benoemd. Ook was het achterliggende concept van bekering en bekeerd worden nogal schematisch-mechanisch van karakter. Als je dat iedere zondag, iedere dienst te horen krijgt … . Hóór je het dan nog wel? Wat mij echter bijzonder aansprak was dat ik sterk bepaald werd bij Jezus Christus, de weg die Hij in Zijn lijden en sterven gegaan was. Veel ‘moderne’ preken, ook van een wat degelijker soort, zetten sterk in bij de menselijke ervaring of de ervaring niet te kunnen ervaren. De voorganger kwam steeds weer terug bij Jezus, wat Hij deed en zei, en zorgde juist daarmee voor een indringende ervaring. Dat vond ik bijzonder. Zo kan het dus ook.
Intens. Indringend. Ik had dat niet direct op deze wijze verwacht. Maar misschien wel juist daarom: bijzonder.
