Trage treinen

CDA-kamerlid Sander de Rouwe pleit in een motie voor een snellere treinverbinding naar het Noorden, zo lees ik in Trouw van vrijdag 22 augustus. De reistijd duurt nu, net als pakweg veertig jaar geleden, lang. Op Zwolle-Leeuwarden kost de reis per snelste verbinding nu 54 minuten, in de zomer van 1974 waren dat er 61. Voor Zwolle-Groningen is het verschil minder spectaculair, tegen 57 minuten nu staan er 61 toen. Dat verschil in versnelling over een vergelijkbaar aantal kilometers laat zich verklaren uit het feit dat in 1975 de spoorverdubbeling tussen Wolvega en Steenwijk een feit werd, waardoor aan de enkelsporige bottleneck tussen deze twee plaatsen een einde kwam. Het beeld lijkt nu nog relatief gunstig. Dat verandert als ik kijk naar de relatie tussen Utrecht en het Noorden. De gemiddelde snelste verbinding van Utrecht naar Leeuwarden kostte de reiziger in 1964 nog 142 minuten, in 1974 was dat 117 minuten, anno 2014 door de lange haltering in Zwolle met 117 minuten precies evenveel. Het tijdsverschil tussen 1964 en 1974 laat zich voor een belangrijk deel verklaren uit het feit dat in het eerste jaar tussen Zwolle en Leeuwarden alleen maar stoptreinen reden, terwijl tien jaar later de intercity zijn intrede had gedaan.

De problematiek van de veelal nog altijd trage trein doet zich niet alleen in het Noorden voor. Het is een structureel probleem, zelfs in de Randstad. In 1964 kostte het 35 minuten om de 34 km van het traject Leiden-Woerden per trein af te leggen. Tien jaar later, in 1974, was dat 30 minuten. De actie Spoorslag 70 van de NS heeft in de dienstregeling duidelijk zijn sporen achter gelaten. Anno 2014 bedraagt de reistijd echter 32 minuten. Die is dus in veertig jaar tijd niet omlaag, maar omhoog gegaan. In omgekeerde richting is de verschuiving nog scherper: 1964: 35 minuten; 1974: 27 minuten; 2014: 32 minuten. De reis van Woerden naar Leiden duurt op dit moment ruim 18% langer dan in 1974, met hetzelfde aantal stops. Toen was het een stoptrein, tegenwoordig heet het een Intercity. Vermoedelijk is het over 34 km met gemiddeld net geen 64 km p/u de traagste van ons land.

Wie de voorzieningen voor het autoverkeer hiernaast legt, moet constateren dat de NS met dit soort cijfers amper kan concurreren. Binnen de bebouwde kom is het verkeer in veel gevallen drukker en daarmee trager geworden. Van Woerden naar Leiden en omgekeerd heeft de automobilist door de aanleg van de vierbaanse N11 daarentegen vrij baan gekregen. Dat was veertig of vijftig jaar geleden wel anders, toen hij zich tussen Bodegraven en Leiden door een reeks van kleine en grotere dorpen als Zwammerdam, Alphen en Koudekerk heen moest wurmen.

Wie naar onze oosterburgen kijkt, moet constateren dat de NS in allerlei opzichten steeds verder achterlopen. In de jaren ’70 maakte de NS een enorme sprong vooruit, maar sindsdien is er weinig meer gebeurd. In Duitsland daarentegen is het deels achtergebleven spoorwegnet van toen sterk gemoderniseerd en zijn op tal van trajecten grote tijdswinsten geboekt. In Nederland hebben we kennelijk gedacht dat in de jaren ´70 de slag wel voorgoed was gemaakt.

Het is jammer dat De Rouwe zijn motie beperkt tot de verbinding tussen de Randstad en de Noordelijke provincies. Er is alle aanleiding de blik te verbreden tot de snelheid van de Nederlandse trein in het algemeen.

Deze bijdrage is in verkorte en bewerkte vorm op dinsdag 26 augustus 2014 geplaatst op de opiniepagina van Trouw.

Over Klaas-Willem de Jong

Mijn naam is Klaas-Willem de Jong. Ik ben docent kerkrecht en opleidingscoördinator van de VU-PThU joint bachelor Theologie aan de Protestantse Theologische Universiteit. Ik studeerde theologie in Kampen (1979-1985), in Boedapest (1987-1987) en promoveerde aan de VU (Amsterdam, 1996). Verder studeerde ik Nederlands Recht aan de Open Universiteit (2002-2010). Mijn afstudeerscriptie ging over de verhouding tussen kerkelijk recht en privaatrecht. Eerder was ik predikant in Oudega (SWF), Haarlemmermeer-Oostzijde (Rijsenhout), Oudshoorn-Ridderveld (Alphen a/d Rijn) en Leidsche Rijn (Utrecht). Nog steeds studeer ik graag. Ik wandel en fiets. Daarnaast heb ik als hobby treinen (groot en klein). Meer informatie op mijn website: www.kwdejong.nl en op de blog www.kerkenrecht.nl
Dit bericht is geplaatst in Alles, Overig. Bookmark de permalink.